Klimaatneutraal wonen en verbouwen: wat u moet weten over maatregelen, kredieten en premies

30 oktober 2023

De Europese regelgeving is bepalend voor de manier waarop we vandaag bouwen en morgen zullen wonen: energiezuinig is de norm, klimaatneutraal de ambitie. Om deze doelstelling versneld te realiseren lanceerde Europa een reeks maatregelen bovenop de strengere energielabels. Zo moet in 2028 alle nieuwbouw klimaatneutraal zijn. Tegen 2050 volgt de rest van het patrimonium. Maar met welke maatregelen wil Europa dit bereiken? Welke steun gaat daarmee gepaard? En hoe vertalen onze overheden dit naar regelgeving en ondersteuning op maat van Vlaamse gezinnen?

De weg naar klimaatneutraal wonen is nog lang

Het Europese woningpatrimonium scoort slecht op het vlak van uitstoot. In heel de EU zijn woningen verantwoordelijk voor 36% van de uitstoot van broeikasgassen. Ook de Vlaamse woningen zijn in het algemeen nog slecht geïsoleerd. Als we tegen 2050 klimaatneutraal willen zijn, moeten we dus nog flink wat stappen zetten.

Maatregelen voor een versnelde transitie

Het Europese Parlement keurde eerder dit jaar een reeks nieuwe maatregelen goed om de transitie naar klimaatneutraal wonen en bouwen te versnellen. Ik som de belangrijkste kort voor u op:

In 2028 moet alle nieuwbouw klimaatneutraal zijn. Voor overheidsgebouwen en publieke ruimtes is dat 2026.
Alle nieuwbouw moet tegen 2028 zonne-energie kunnen afnemen. Particulieren die renoveren krijgen hiervoor tot 2032.
Privéwoningen moeten tegen 2033 naar een energielabel D of beter. Niet-residentiële gebouwen moeten die doelstelling 3 jaar eerder halen. Dit moet enkel als een huis verkocht of grondig gerenoveerd wordt of een nieuwe huurder krijgt.

De verschillende lidstaten moeten deze maatregelen verder uitwerken. Zo zijn in Vlaanderen de regels rond het energielabel reeds verstrengd. Als u een huis koopt met energielabel E of F, moet u daar binnen de 5 jaar minstens D van maken. Ook qua nieuwbouw gelden hier al strenge normen.

Leren renoveren

Al dat renoveren en verbouwen brengt heel wat met zich mee. Hoe pak je zo’n project aan? Waar begin je? En wat laat je beter zo?

Een enquête van Profacts in opdracht van Bouwunie toont aan dat Vlamingen onvoldoende weten hoe ze hun woning energiezuinig moeten renoveren. Dit gebrek aan inzicht leidt jammer genoeg tot foute, en vaak dure, renovatiekeuzes.

Waar begint u best mee? Met isoleren! Isoleer uw dak, gevel, vloeren en kies voor energiebesparende beglazing. Zet daarna pas de stap naar een warmtepomp, zonnepanelen, thuisbatterijen en dergelijke.

Hebt u begeleiding nodig bij uw renovatieproject? Kijk dan eens of u via uw gemeente steun kan krijgen bij de opmaak van een renovatieplan. Dat kan bijvoorbeeld via een renovatiecoach of -adviseur. In sommige gemeenten komt die gratis langs.

Nog een goede tip! De Vlaamse woningpas, die informatie en advies geeft over de kwaliteit en isolatiescore van uw woning, werd recent uitgebreid met een warmtekaart. Daar kan u ontdekken hoe goed uw dak geïsoleerd is.

Duurzaam verbouwen: de belangrijkste steunmaatregelen op een rijtje

Een renovatieproject kost uiteraard flink wat geld. De stijgende renovatie- en (ver)bouwkosten vormen potentieel een rem op de duurzaamheidstransformatie en de Europese klimaatambities. Daarom ontwikkelde ook onze Vlaamse overheid verschillende financiële steunmaatregelen, van premies tot goedkope leningen, die de drempel voor renovaties bij Vlaamse gezinnen moet verlagen.

Renovatiepremies

Met succes, zo blijkt! Want vindt vlot zijn de weg naar renovatiepremies op het aanvraagloket Mijn VerbouwPremie. Dat blijkt cijfers van minister van Energie Zuhal Demir. Hebt u renovatieplannen, dan is Mijn VerbouwPremie onmisbaar. Op het digitale loket vindt u alle renovatiepremies terug, van warmtepompen en muurisolatie tot ramen, deuren en alles daartussen.

Renovatieleningen en groene kredieten

Ook de goedkope renovatieleningen zijn een schot in de roos. Demir verwacht dat op het einde van dit jaar maar liefst 200.000 aanvragen ingediend zullen zijn. Als u gaat renoveren, loont het dus zeker om naast de renovatiepremies ook beroep te doen op een goedkoop renovatiekrediet.

Daarnaast zijn er ook de zogenaamde groene consumentenkredieten voor warmtepompen, zonnepanelen, laadpalen of isolatie. Ook die doen het bijzonder goed, mede dankzij de relatief lage rentevoet, vergeleken met andere consumentenkredieten.

Verminderde registratiebelasting

Wanneer u een enige eigen woning koopt en die grondig renoveert geniet u van een verminderde registratiebelasting. U betaalt niet 3% maar slechts 1%. Hier zijn echter enkele voorwaarden aan verbonden.

Ten eerste moet de renovatie ingrijpend zijn. Ten tweede moeten de werken binnen de 6 jaar afgerond worden. Tenslotte moet u ook binnen die 6 jaar ingeschreven staan op het adres van de woning. Haalt u de deadline van 6 jaar niet, dan moet u een belastingverhoging betalen. In uitzonderlijke gevallen kan u zich wel beroepen op overmacht en uitstel aanvragen.

Naar klimaatneutrale appartementen

In Vlaanderen haalt slechts 4 procent van alle appartementen energielabel A. Als we weten dat in 2050 alle appartementen die score moeten halen, weten we dat er ook hier nog veel werk op de plank ligt.

Daarom heeft de overheid verplichtingen opgelegd inzake dakisolatie en isolerende beglazing. Vanuit Europese hoek worden nog bijkomende investeringen gevraagd. Bent u mede-eigenaar van een appartementsgebouw dan zal u dus ook geconfronteerd worden met renovatiekosten.

Ook voor werken aan de gemeenschappelijke delen en privatieve delen van een appartementsgebouw zijn er verschillende renovatiepremies. Er zijn echter wel verschillen tussen de premiebedragen en de manier van aanvragen voor investeringen in appartementen, appartementsgebouwen en woningen. Alle informatie daarover vindt u op Mijn VerbouwPremie

Bovendien kan u ook genieten van voordelige leningen (via Mijn VerbouwLening) en de nodige investeringen ook collectief financieren via de vereniging van mede-eigenaars.

Hebt u renovatieplannen en vragen over de haalbaarheid en kosten ervan? Stel ze gerust, ik geef u alle nodige informatie en ondersteuning om een juist beeld schetsen van de renovatiekost voor u en uw bank.